Борба за зачувување на животна средина

Турбуленциите поттикнати од се поголемото незадоволство кај работничката класа на бившите југословенски простори се повеќе се зголемуваат и веќе излегуваат на површината.

Мирните води по кои пловеа локалните моќници и газди веќе ги нема.

Народот, а под тоа се мисли на работниците, гледајќи дека властите во сите квази држави од овој регион отворено и веќе без срам ја застапуваат капиталистичката класа, започнуваат да ги земаат работите во свои раце. Знаеме дека кога масите стапуваат на сцена, животните услови веќе се доведени до самиот минимум. Сме го гледале тоа во минатото, го гледаме и сега.

Бевме сведоци на големата трагедија во БиХ во која после појавата на пороен дожд дојде до лизгање на земјиште и поплава која однесе 19 животи. Тргедијата е поголема со сознанието дека ова лизгање на земјиште немаше да се случи, барем не во таков размер, ако локалните и државните власти не му прогледувале низ прсти повеќе години на локалниот газда при работата на неговиот нелегален каменолом. Ноќта помеѓу 3 и 4 октомври 2024 година населението на подрачјето на Долна Јабланица нема никогаш да ја заборави.

Во Србија автократските власти  веќе подолго време ги игнорираат барањата на неаселението за поништување на договорите со РИО ТИНТО за започнување на испитувања за експлоатација на едно од најголемите наоѓалишта на литиум во Европа, Јадар. Масите во Србија веќе се организирани за да не се дозволи влегување на машинерија на Јадар. Локацијата на ова наоѓалиште е во самото срце на најземјоделскиот регион на Србија, и започнување на ископ на литиум на овој простор под капа на интернационалната империјалистичка компанија РИО ТИНТО би значело ништо друго освен егзодус на локалното население и потполно уништување на животната средина.

Во Македонија сме сведоци на големи протести поттикнати од влегувањето на машинерија за изградба на две хидроцентрали на реката Дошница.

Реката Дошница, заедно со уште само неколку други ограничени локации во Македонија се сметаат за подрачја на кои човекот немал директни влијанија. Реката Дошница од самиот свој извор па до својот влив нема никакви индустриски постројки кои би ја загадиле или уништиле. Првото населено место покрај оваа река претставува село Дрен во општина Демир Капија, непосредно пред самиот град Демир Капија, кај сливот во река Бошава. Локалното население ја чува оваа река, која претставува една од локациите за рекреација преку целата година, и која има големом влијание на микро климата на локацијата.

Револтот на населението во овој посебен случај е поттикнато посебно поради продолжувањето на дозволите за иградба на мини хидроцентрали кое е доделено на приватниот инвеститор. Без продолжување на овие дозволи инвеститорот веќе ќе ги изгубеше истите. Тука ја гледаме истата спрега на властите и локалната капиталистичка клика. Доколку власта имаше барем малку слух за барањата на народот, и ја согледаше ситуацијата преку проверка на состојбите на терен, во никој случај немаше да застане во одбрана на приватниот инвеститор, тоа е ако власта нема интерес од градењето на овие хидроцентрали. Одлуката за изградба на малите хидроцентрали е донесена без добиено мислење од јавноста, одлуката за доделување на дозвола за градба е донесена на брзина и во тајност, како поединци од власта би добиле парче од колачот, профиотот од произведената електрична енергија. При тоа игнорирајќи го фактот дека земјата, водата и воздухот се заеднички на сите луѓе, а не на поедини буржујски газди.

Овојпат населението реши дека ова нема да им помине. Организирани се блокади на патот кој води до локациите за изградба на хидроцентралите.

Моментално исечена е шума, а механизацијата започнала да копа по коритото на реката, додека активисти застанаа на блокади против проектите, велејќи дека се закана за целиот жив свет во пределот на реката.

„Планираните хидроцентрали тотално ќе го уништат биодиверзитетот на Дошница, а најзагрозени се речната пастрмка и автохтоната македонска пчела“, реагираат од граѓанското здружение „Changemakers“.

Народот е свесен дека доколку се дозволи изградба, државата како и во сите случаеви до сега кога се граделе мали хидроцентрали нема да врши инспекциски и постојан надзор за минималното количество од 10 проценти биолошки минимум на вода во реката, како што е предвидено според тековниот Закон за водите, затоа што е познато дека законите постојат за оние кои немаат пари да платат за нивно заобиколување. Уште една контрадикторност во законот е обврската 6 проценти од парите кои ги плаќаат граѓаните во сметките за струја да се наменети за субвенционирање на обновливи извори за енергија. Значи самиот народ плаќа за да капиталистите можат да изградат енергетски капацитети и потоа истите тие граѓани да мора да ја откупат произведената енергија по повластена(читај повисока загарантирана) цена од производителот.

Случајот со изградбата на хидроцентѕрали на река Дошница е покомплициран од вообичаеното. Оваа река извира под самиот врв на Кожуф планина, Зелен Брег. Специфично е тоа што Кожуф планина е поделена меѓу три општини, Гевгелија, Демир Капија и Кавадарци. На протестите што се организирани и траат веќе еден месец не стигна подршка од локалните власти. Исклучок е градоначалникот на Демир Капија кој присуствување на првиот протест, меѓутоа ова негово присуство е потребно да го гледаме низ призмата на добивање на политички поени во пресрет на престојните локални избори, а знаејќи дека истиот доаѓа од редовите на опозициона партија. За разлика од Демир Капија, локалната власт во Кавадарци “мудро” молчи и ги избегнува медиумите по ова прашање. Игнорантскиот однос на општина Кавадарци отиде до таму да и после една иницијатива на реформистичко шовинистичката квази “ Левица” пооттикната од можноста за добивање на политички поени, поднесена во советот на Кавадарци за прогласување на планината Кожуф за заштитено подрачје, истата да не ја усвои. Впрочем ова би било изненадување доколку не знаеме какви интереси има владеачката клика во врвот на општинските власти поврзано со планината Кожуф. Капиталистите од двете најголеми партии (СДСМ и ВМРО-ДПМНЕ)  имаат свои бизнис интереси преку експлоатација на изворите за питка вода од оваа планина. Прогласувањето на планината Кожуф за заштитено подрачје директно би влијаело на нивните профити преку поригорозните критериуми за работа на овие капацитети, одлагањето на отпадот и секундарните производи од производството.  Видовме од прва рака како изгледа безпрекорното функционирање на спрегата локална власт – локална буржоазија (во овој случај едно те исто).

Народот учи бавно од своите грешки, меѓутоа во овој случај со река Дошница, па и претходно споменатите случувања во Србија и  Босна и Херцеговина, докажува дека лекцијата е научена. Единствен начин за заштита на заедничките добра, одбрана од побогатиот непријател, е заедничкото дејствување, блокади и протести во услови кога локалните и државните власти се чувствуваат комотно за да ги игнорираат барањата на народот.

Работниот народ веќе знае дека е потребна изградба на капацитети за производство на енергија од обновливи извори, меѓутоа и знае дека контролата на изградбата и почитувњето на критриумите при работа на овие капацитети изградени од приватни инвеститори не може да ги врши државата со своите институции, затоа што државата=приватни инвеститори. Работниот народ знае дека овие капацитети може да се изградат единствено од страна на народна власт, составена и водена од претставници на работниците, и контролата на работата на овие и слични на нив капацитети може да ги вршат институции предводени од работниците, затоа што така самиот работник ќе се грижи за зачувување на животната средина, затоа што таа е заедничка на сите нас, а не на неколкумина богаташи.

Власта во рацете на работниците би значело засекогаш раскрстување со загадувањето на животната средина.

Ова е возможно само преку превземање на политичката власт од страна на работниците како најбројна класа.

Ова е возможно само доколку постои добро организирана класно независна партија на трудот, партија која ќе помогне во борбата за власт на работничката класа. Тоа би било партија со чиста марксистичка програма, настрана од постоечките либерални, националистичи и реформистичко-шовинистички партии.

Време е работниците да ги земат своите работи во свои раце!

Стоп за уништивањето на животната средина за лични профити!

Кон нов општествен поредок!

Б.А.