Србија: револуцијата ја надмина својата наивна фаза
До протестот на Видовден на 28 јуни, официјалниот став на студентите беше дека на насилството на режимот и неговите бандити треба да се одговори со воздржаност и достоинство. Кога членовите на СНС излегоа од партиските канцеларии и ја скршија вилицата на студентка во ноќта помеѓу 27 и 28 јануари (кои Вучиќ во меѓувреме ги помилува за тој чин), студентите одговорија со создавање прстен од стражари околу канцеларијата на СНС каде се случи тоа, со цел да се спречи ескалација на насилството.
Пет месеци по тој настан, и по протестот на 15 март, кој беше најголем во историјата на Србија, режимот сè уште не направи ништо за да се приближиме до правдата. Студентите сфатија дека нивните обиди да добијат правда на мирен начин сè уште се покажуваат како неефикасни. Пред протестот на 28 јуни, заморот полека беше присутен и се чувствуваше дека студентите не знаат како најдобро да продолжат и дека е потребно да се разгори борбата.
Од друга страна, уште од падот на настрешницата, а подоцна и поради нападот на насилниците и нападот со автомобили врз студентите, во општеството владееше огромен гнев – ограничен само од командата на студентите. Сфаќајќи дека 15 март не го собори Вучиќ, дека блокадите на факултетот полека се распаѓаат и дека заморот ги погодува обете страни, студентите на протестот на Видовден им дадоа на граѓаните „зелено светло“ за граѓанска непослушност. Ова значеше дека студентите сметаат дека граѓаните повеќе не треба да се воздржуваат од било каква форма на протест, во услови на режим кој очигледно не се воздржува од употреба на насилство.
Зелено светло
На 28 јуни, кога беше дадено тоа зелено светло, значителен дел од демонстрантите се упатија кон Чациленд – камп што режимот го постави пред парламентот и го наполни со сèсрпски криминален и партиски олош. Огромни кордони полиција беа поставени на контролните пунктови за да се спречи каков било пристап до овој камп. Бидејќи беа блокирани – и сега веќе бесни на одвратната состојба во која режимот го држи општеството, значителен дел од демонстрантите ја нападнаа полицијата за да се обидат да го пробијат кордонот кон Чациленд, но без успех.
Ден потоа, режимот започна со масовни апсења на студенти. Се појавија видеа од полициска бруталност, студентите беа обвинети дека повикуваат на насилно уривање на уставниот поредок, а како одговор, масите ја ескалираа борбата на други начини. Барикади беа поставени во Земун и на други места, кои полицијата мораше да ги расчисти. Блокади на патиштата започнаа во многу градови. Во Нови Сад, целиот главен булевар беше блокиран и претворен во шеталиште, додека Ужице стана познат по фактот дека демонстрантите го пробија полицискиот кордон за да го блокираат локалниот автопат. Нови големи протести беа одржани во Шабац и Ваљево во борбата против Рио Тинто.
Од тој момент натаму, борбата сè повеќе се префрли во помалите градови во Србија. Иако имаше многу апсења, тие беа претежно ограничени на прекршочни апсења, а приведените набрзо беа ослободени со парични казни. За неколку недели, работите повторно се смирија. Студентите се договорија со професорите за крајот на годината, што создаде целосен хаос за нив во однос на животот и блокадата. Режимот го почувствува тоа и сметаше дека е вистинскиот момент за напад.
Отворени провокации на тепачите на режимот
Во малото словачко гратче Бачки Петровац, на 9 август, се одржа изложба на фотографии, на која главно беа претставени фотографии од претходните протести. Насилниците и поддржувачите на Српската напредна партија дојдоа на изложбата, ги искинаа фотографиите и во еден момент физички ги нападнаа присутните. Воените ветерани, кои се задолжени за безбедноста на студентите и демонстрантите, не само што самите добија удари, без да возвратат, туку на крајот беа приведени. Ниту еден од напаѓачите на режимот не беше приведен, иако нападот се случи пред очите на полицијата.
Истиот ден, значителен број партиски поддржувачи се собраа во Врбас, со цел да дејствуваат заканувачки кон говорниците на опозицискиот форум, додека следниот ден на 10 август, околу 200 од нив се собраа да обојат фасади во боите на српското знаме во Нови Сад, на Лиман, населба позната по победата на СНС на локалните избори, првенствено со цел да ги заплашат и малтретираат соседите. Еден член на опозицијата беше повреден во тој инцидент.
Масите не ги следеа овие настани немо. Денот по нападот во Бачки Петровац, беше организирано патување за солидарност во тој град, каде што повторно беше организирана истата изложба на фотографии. Се појавија снимки од колони автомобили кои се упатуваат кон местото. Полицијата буквално го блокираше влезот во тој град, а солидарните граѓани успеаја да ја заобиколат блокадата и изложбата сепак се одржа. Во еден инцидент, жител на Бачка Паланка беше нападнат од режимски насилници кои го блокираа и влезот во Бачки Петровац.
По сите овие провокации, на 12 август беа организирани синхронизирани протести за солидарност во Бачка Паланка и Врбас. И на двата беа мобилизирани тепачите на режимот кои се собраа од сите бројни други градови, особено од Војводина, а некои дури и од Босна и Херцеговина. Во еден момент, тие почнаа да фрлаат разни тврди предмети кон демонстрантите. Особено одвратна ескалација се случи во Врбас, каде што членовите на СНС ги нападнаа демонстрантите со пиротехника. Речиси немаше полиција.
Но, масите воопшто не беа исплашени. Не само што не се повлекоа, туку им возвратија на поддржувачите на режимот со тврди предмети, повикувајќи ги на пресметка. Кога тепачите се нафрлија врз нив, никој не се повлече, но тоа ги натера тепачите да застанат и да се откажат од нападот. Дури кога огнометот и расположението на слугите на режимот стивнаа, пристигнаа дополнителни полициски сили за да „воспостават ред“. Ниту еден од бандитите на режимот не беше приведен, за разлика од редовната практика на апсење на демонстрантите на нивните домашни адреси по протестите. Ова јасно покажува колку ова беше планирана провокација од страна на режимот. Сето ова предизвика неопислив гнев кај масите.
Баравте огномет, добивте огномет
Ден потоа, на 13 август, беа организирани протести низ цела Србија. Беше забележливо дека режимот прави општа мобилизација на своите членови и соработници од криминалното опкружување, бидејќи на сите места каде што се одржаа протестите, значителен број поддржувачи на СНС се собраа пред главните канцеларии на партијата. За да биде работата уште поморничава, на терен не беа само локалните команданти, туку и Александар Вучиќ кој буквално одржа говор во Чациленд, во друштво на неговиот брат Андреј Вучиќ, за кого многумина шпекулираат дека е неофицијален шеф на подземјето, додека во градската канцеларија во Нови Сад говор одржа претседателот на партијата и поранешен премиер Милош Вучевиќ, кој поднесе оставка за време на ова движење. Ова јасно стави до знаење дека СНС се подготвува за нешто што самите го протолкуваа како суден ден.
Демонстрациите и репресијата се манифестираа на различни начини во различни градови. Во Белград беше присутна силна полициска репресија, додека во некои други градови демонстрантите успеаја да ги пробијат полициските кордони. Сепак, срцето на борбата беше во Нови Сад, во сега отворениот повик на режимот за пресметка, во градот каде што сè започна со падот на настрешницата во која загинаа 16 лица.
Колона од демонстранти поминаа покрај канцелариите на СНС во близина на универзитетскиот кампус, пред кои беа собрани околу стотина нивни поддржувачи. Во тој момент, поддржувачите на СНС почнаа да пукаат со огномет и да фрлаат тврди предмети кон демонстрантите кои пристигнаа. Полицијата ја немаше никаде. Потоа хулигани се појавија зад колоната демонстранти со стапови и бакли и ја нападнаа колоната одзади. Во никој случај демонстрантите не се повлекоа, туку возвратија со тупаници и фрлање тврди предмети. Режимот повика на пресметка, масите одговорија.
Случајот кулминираше во седиштето на одборот на Српската Напредна Странка во Нови Сад. Снимки од отворена пресметка со сите средства меѓу демонстрантите и насилниците го преплавија интернетот. На нив можете да видите како тепачите на режимот беа соборени на земја и потоа се повлекуваат. Очигледно, тие го извлекоја подебелиот крај.
Снимката од конфронтацијата со специјалната единица на армијата за лична заштита позната како Кобри, стана особено вирална. Кога демонстрантите ги бркаа насилниците, кои се повлекуваа кон задниот влез од нивните канцеларии, ги оставија Кобрите пред канцелариите, на милост и немилост на демонстрантите. Кобрите имаа задача да заштитат некое лице, но не е наведено кое. Се претпоставува дека станува збор за поранешниот премиер Милош Вучевиќ.
Постојат две причини зошто масите не покажаа милост, и покрај предупредувањата од Кобрите дека претставуваат воени лица кои се на должност. Прво – во жарот на отворена физичка конфронтација и хаос, кој може да направи разлика помеѓу насилници и државни службеници? Второ, ако Кобрите буквално им дозволија на вооружените режимски насилници да се повлечат, не е ли лудост да се очекува милост од разбеснетите маси во време кога ниту полицијата, ниту тие Кобри, не само што не преземаат ништо за да ги уапсат и отстранат овие криминалци, туку дури и ги заштитуваат? Дури и некои полицајци беа цел на нивните напади.
Во декември, Вучиќ се закани дека ќе ги разбие демонстрациите со истите тие „Кобри“. Среде тешките тепања што ги добија, еден од нив извади пиштол и испука во воздух. За расположението меѓу масите, офицерот кој го стори тоа изјави:
„Се справувам со ова 20 години и искрено можам да кажам дека никогаш не сум видел таков гнев, таква омраза кон овластени лица“.
Бидејќи криминалците беа донесени од различни места, тие ги паркираа своите скапи автомобили од сите страни во помалите улици и честопати им ги вадеа регистарските таблички. Демонстрантите се нафрлаа врз овие автомобили колку што можеа. Исто така, беше инспиративно да се види голем број демонстранти кои беа опремени да се справат со бандити. Меѓу нив, многумина носеа шлемови, палки и маски – што испраќа јасна порака кон режимот дека ова не се никакви кукавици и наивни демонстранти, туку решителни млади и работни луѓе на кои им дојде преку глава од насилството на режимот и се подготвени да возвратат. Иако огнометот најчесто одеше од правец на канцелариите на СНС кон демонстрантите, имаше и случаи кога демонстрантите возвраќаа со огномет кон нив.
Отворениот повик на режимот за конфликт беше дочекан со понижувачки одговор за нив и му беше ставено јасно до знаење дека и покрај полициската сила, и покрај Кобрите и криминалците, овој режим нема начин да ја наметне својата волја врз масите. Досега, студентите и демонстрантите покажаа воздржаност и трпение, и покрај огромниот гнев што го чуваа во себе. Сега таа наивна фаза заврши. Револуцијата влезе во нова фаза, а ова се последните очајни обиди на режимот да остане на власт преку сеење на страв.
Зошто Вучиќ го прави ова?
Ленин еднаш коментираше дека човек што виси на карпа е неспособен да расудува. Како што режимот се урива, а со тоа и последните траги од менталните способности на Александар Вучиќ, станува сè потешко да се процени зошто режимот би се одлучил за еден ваков луд потег, кој ја разбуди цела Србија. Кои се последните фактори што можеа да бидат повод за него?
Главни секако дека се апсењата на високи функционери од страна на обвинителството за организиран криминал и корупција, вклучувајќи ги Горан Весиќ и Томислав Момировиќ, двајца поранешни министри за инфраструктура кои беа задолжени за реконструкцијата на железничката станица во Нови Сад. Додека масите го прифатија ова со доза на скептицизам, бидејќи имаа чувство дека тоа е само популистички потег, тактика на „апсење и пуштање“, сепак беше забележливо дека Вучиќ не го поздрави лесно овој развој на настаните. Му требаше повеќе од еден ден за да даде некаква изјава во врска со овој настан, што е од големо значење, бидејќи веќе осум месеци немаше напредок во судскиот процес за падот на настрешницата.
Кога конечно проговори, само го повтори тоа што го кажуваа таблоидните медиуми на режимот, дека проевропското крило во судството е против него, додека поранешната министерка за инфраструктура, Зорана Михајловиќ, исто така се пожали на длабоката држава. Иако дефинитивно мора со резерва да ги прифатиме изјавите на овие патолошки лажговци, во нив може да има зрно вистина, особено затоа што СНС започна кампања против обвинителот кој ја покрена тужбата.
Судството стана целосно независно од парламентарната власт со референдумот во 2022 година па наваму. Како и сите капиталистички органи на државната власт, тоа има главна улога во спроведувањето на интересите на владејачката капиталистичка класа како целина – и домашна и странска, на која Вучиќ исто така им служи. Капитализмот во Србија е несомнено дестабилизиран со политичката криза, економијата забавува, цените растат и сосема е можно дел од европската буржоазија да сака да го изгасне овој револуционерен оган пред да се прошири во Европа.
Сепак, забележливо е дека и покрај мини-граѓанската војна што се случува во Србија, каде што режимот отворено користи криминални елементи во своја одбрана, европските медиуми се исклучително тивки и воздржани во своите критики. Вучиќ е слуга на сите можни империјализми – европски, американски, но и руски и кинески. Тој досега беше нивен сигурен партнер и сега врз него сигурно доаѓаат притисоци од сите страни, за непречено да се извршуваат работите и интересите на овие империјалисти во Србија.
Друг фактор е можноста Вучиќ да се плаши дека истрагата за коруптивни зделки поврзани со реконструкцијата на настрешницата би можела да го однесе и него во затвор. Тој самиот ја изрази оваа загриженост, како и многу други од неговата партија. Несомнено, постојат огромни поделби во владејачката СНС за тоа како да се справи со оваа револуционерна криза и сите се плашат кој ќе биде прв, односно кој кого прв ќе го „пушти по вода“ Во својот говор, Вучиќ се пожали дека некои од неговите поддржувачи и функционери се на одмор, во моменти „кога земјата треба да се брани“. Едно крило од оваа гангстерска партија сигурно го притиснало да започне да ги растури протестите со сила, но со тоа само се изгореа. Еден од неговите министри доби мозочен удар во живо на телевизија. Иако не треба да се прават премногу длабоки шпекулации, воопшто не е исклучено дека мозочниот удар доаѓа како последица на притисокот под кој се наоѓаат сите членови на режимот.
Третиот фактор е што студентите најавија нов бран на интензивирање на протестите, кој беше планиран за септември, па Вучиќ размислува како тоа предвреме да го спречи. Летото беше релативно бавно со протестите, а проблем е фактот што многу студенти се преоптоварени со испитни обврски што ги договориле со професорите за да ја завршат годината. Вучиќ можеби помислил дека сега е вистинскиот момент за контраудар кога студентите се расеани од испитите, бидејќи тие се сè уште главен фактор на водство во движењето.
Спротивно на неговите желби да ги заплаши демонстрантите, тој само ги охрабри и ја разоткри вистинската слабост на својот режим. Дури и полицијата нема веќе морал строго да ги следи наредбите, а криминалците ќе мора да се справат со фактот дека добија шлаканица од противник кого го потцениле, бидејќи се навикнати да ги тепаат послабите.
Масите не се слаби. Како што секогаш велат комунистите – штом ќе почнат, ништо не може да ги запре. Тие се најголемата сила во општеството, а криминалците, полицајците и политичарите се малцинство – на милост на масите. Досега, движењето покажа милост – но тоа денес заврши. Не смееме да застанеме тука и мора да одиме до крај. Во спротивно, нè очекуваат уште полуди режимски испади. Созреа свеста дека повеќе нема потреба од воздржаност и наивни апели за совест од страна на психопатската клика на власт. Настаните значително ќе се забрзаат, ќе има ненадејни пресврти и ескалации, но тенденцијата е кон конечен колапс на режимот на Александар Вучиќ.
