Украинската војна: интернационалистички класен став –  Соопштение на ИМТ

Прва жртва на војната е вистината. Ова е точно и во случај со воената руска интервенција во Украина. Марксистите треба да се способни да се пробијат низ маглата од лаги и воена пропаганда и да ги анализираат вистинските причини позади конфликтот; што го предизвика и кои се вистинските интереси што лежат позади правдањето на вклучените различни страни. Над се, мораме тоа да го направиме од гледна точка на интересите на светската работничка класа.

Секако дека се противиме на руската интервенција во Украина, но тоа го правиме од сопствени причини, коишто ќе ги изложиме тука и кои немаат ништо со скандалозните лелеци и плачење на медиумите што се проституираат. Без поговор наша прва задача е да ги изложиме гнасните лаги и лицемерие на американскиот и Западниот империјализам.

Тие гласно ја отфрлаат руската инвазија на Украина врз основа на кршење на „националниот суверенитет“ и „меѓународното право“.

Овие изјави реат од хипокризија. Американскиот империјализам и неговите европски лакеи се точно оние кои имаат долга и крвава истрија на кршење на националниот суверенитет и т.н. меѓународно право.

Во потрага по нивните империјалистички цели, тие не запреа со бомбардирањето и инвазијата на суверени земји (Ирак), во колежот над цивилите (Виетнам), во организирањето на фашистички воени пучови (Чиле) и политички убиства (Аљенде, Лумумба). Тие се последните луѓе на Земјата што можат да се удостојат да говорат за добродетелите на мирот, демократијата и хуманитарните вредности.

Сиот говор за сувереноста на Украина е контрадикторен на фактот дека земјата беше под силна доминација на САД по победата на движењето Еуромајдан во 2014 година. Сите клучни полуги на економската и политичката власт се во рацете на корумпираната олигархија и нејзината влада, кои пак се марионети на американскиот империјализам и пиони во нивните раце.

Економската стратегија на Украина е под диктат на ММФ, а амбасадата на САД има главна улога во оснивањето на нејзината влада. Фактички, сегашната војна е во некој поширок контекст конфликт на САД со Русија, што се одигрува на територија на Украина.

Агресијата на НАТО

По падот на Советскиот Сојуз, Русија сериозно ослабе на меѓународната сцена. И покрај ветувањата, американскиот империјализам ја искористи ситуацијата за да се прошири кон исток, со проширување на НАТО пред границите на Русија.

Во овој контекст, американскиот империјализам се осети дека е семоќен кога во Вашингтон се прогласи „Новиот светски поредок“. Американскиот империјализам интервенираше во поранешните сфери на влијание на СССР, како Југославија или Ирак. Русија мораше и да го истрпи понижувањето од војната на НАТО во Србија. Потоа следеа низа на „обоени“ револуции за да се инсталираат прозападни влади; разместување на војници во Источна Европа придружени со воени вежби до руските граници и безброј други провокации.

Но сите ствари имаат свои граници. Дојде точка кога руската владејачка класа, што ја претставува Путин, кажа доста. Точката зоври во 2008 година со војната во Грузија која планираше да се приклучи на НАТО.

Русија ја искористи приликата во која американскиот империјализам претрпе пораз во Ирак и поведе брза, остра војна против Грузија со уништување на армијата (што беше тренирана и опремена од НАТО) и потоа со провлекувањето се осигура да даде поддршка на Абхазија и Северна Осетија, кои се отцепија од Грузија.

Со падот на Јанукович во Еуромајдан во Украина се бележи напредување на интересите на САД и НАТО – овој пат, руска историска краина. Ова беше преголема провокација и Русија реагираше во 2014 година со анексија на Крим – што највеќе е населен од Руси, и е дом на црноморската флота на руската морнарица во Севастопол. Тие исто така понудија воена поддршка на бунтовниците во граѓанската војна помеѓу русофонското население во Донбас и десничарскиот националистички режим на Киев. Западот протестираше, наметнуваше санкции, но немаше сериозни последици врз Русија.

Во 2015, откако беше јасно дека САД не се спремни за копнени сили во Сирија, Русија интервенираше на страната на Асад и го определи исходот на граѓанската војна. Сирија беше премногу важна за Русија затоа што е единственото пристаниште за нејзината морнарица во Медитеранот. Исходот беше огромно уназадување на американскиот империјализам во регионот што е стратешки важен за нив.

Сега, Путин виде друга можност за зацврстување на моќта на Русија. САД претрпе пораз во Авганистан. Русија исто така беше  посредник на мирот во војната помеѓу Азербејџан и Ерменија во 2020 година; интервенираше и го поддржа Лукашенко во Белорусија во 2020-2021; и потоа воено интервенираше во Казахстан на почетокот на 2022 г.

Фатална улога беа зголемените провокации од владата на Зеленски. По 2014 година кога падна Јанукович, Украина го поставуваше погласно прашањето за членство во НАТО и ЕУ. Потоа тоа беше збогатено до Уставот од 2020. Зеленски, комедијант кој стана политичар, беше избран на изборите во 2019 г. Врз основа на тоа што е непознат, некој што требаше да ја расчисти политиката, да се справи со олигарсите и да склучи мир со Русија.

Сепак, под притисок на крајната десница, а поддржан и од Вашингтон, тој се сврте со поинаква политика.

Прашањето за членството во НАТО беше поставено како приоритетно на агендата и беше присилно наметнато. Русија со рпаво ова го сметаше за закана. Може и енкој да тврди дека не е така, и дека и други земји со кои Русија дели граница се дел од НАТО. Но, тука се промашува поентата. Сегашната ситуација е точно резултат на декади на притисок на Западниот империјализам да се опколи Русија, која денес пружи отпор.

Дали инвазијата беше неопходна?

Дијалектички, квантитетот се претвора во квалитет. Ако го искористиме јазикот на физиката, се достигна критична точка каде изливот на непријателства се постави јасно на дневен ред.

Сепак има различни опции, дури и за војните. Да можеше Путин да ги оствари своите цели без да се впушта во инвазијата, со сите свои ризици и цена што следи, тој секако ќе претпочиташе да тргне во тој пат. Таква можност секако дека постоеше во прво време и нам ни се чинеше најверојатна хипотеза.

Имаше некои индикации дека САД се подготвени за одредени отстапки. А зошто и да не? Згора, Бајден јавно кажа дека прашањето за членството на Украина на НАТО е надвор од агендата за блиската иднина. Но настаните тргнаа по друг пат.

Путин се закани со воена акција (истовремено негирајќи дека ќе ја изведе) со цел да го присили американскиот империјализам на преговори. Неговите барања беа доволно јасни: нема членство во НАТО за Украина, крај на експанзијата на НАТО кон исток и безбедносни гаранции во Европа.

Овие барања соодветствуваат точно со интересите на рускиот капитализам, па затоа се дијаметрално спротивни со тие на американскиот. Империјализмот на САД затоа и не беше подготвен за отстапи и педа на руските барања. Но, истовремено не беше подготвен да испрати копнена војска во одбрана на Украина. Заканите за санкции, коишто не се поткрепени со воена акција, природно не го натераа Путин на отстапки.

Нештата си имаат своја динамика. Кога Путин не ги доби отстапките кои ги очекуваше, не му преостана алтернатива освен да делува. Времето за играње заврши.

Која беше причината за тврдоглавото одбивање на империјализмот на САД за отстапки? Изгледа дека не се предаваа на заканите. Со тоа ќе се поткопаше авторитетот на американскиот империјализам на светска сцена. Во исто време истото беше точно и за Путин.

Настојчивото одбивање на Западот дури и да подразмисли за руските барања го ставија Путин во позиција или да делува согласно сопствените закани или да се симне од власт.  Тоа ги одреди следните настани.

Како човек што игра шах, Путин ја зеде предвид неспремноста на Западниот империјализам да интервенира директно со војска во Украина, а веќе претходно ја процени и штетата од санкциите. Со силна армија од 190 илјади војници распоредени на границата со Украина, неговиот следен потег беше преодреден.

Секоја војна на агресија си бара оправдување. За потребите на јавното мислење во Русија, Рутин се оправда со украинското гранатирање на Донецк, што го опиша како „геноцид“. Тоа е претерување, но не смее и толку лесно да се отфрли како што го направија империјалистите.

Страшното угнетување  на населението што говори руски во Донбас во рацете на украинската војска не е во прашање. Во последните 8 години, околу 14 илјади луѓе се убиени во конфликтот и големото мнозинство се цивили од областа на Донецк. Се проценува дека околу 80 отсто од гранатите се испукани од украинската армија.

Путин ја фрли ракавицата со признавање на републиките во Донбас и испраќајќи војска да ја поддржи неговата одлука. Ова беше сигнал за почеток на воениот напд врз Украина.

Кои се причините за делата на Путин?

Во сето ова, Владимир Путин природно ги штити своите интереси. Со подгревање на националистичката атмосфера тој се надева да ја поврати популарноста што ја изгуби во последно време поради економската криза, нападите врз работниците, пензионерите, демократските права, итн.

Ова делуваше во 2014 г. со анексијата на Крим и тој мисли дека може да го повтори трикот.

Тој сака да се претстави како силен маж, стоејќи им на Западот и бранејќи ги Русите каде и да се. Тој се претставува како бранител на руското население во Донбас. Ова е погрешно. Путин не се грижи за маките на народот во Донбас.

Тој ги користи Републиките во Донецк и Луганск како монета за поткусурување на своите цели со Украина. Тоа е и вистинското значење на Договорот од Минск.

Во основа, тој има илузија на империјална величественост. Се гледа себе си како да се цар, следејќи ја линијата пред 1917 година на Руската Империја и нивниот реакционерен великоруски шовинизам. Идејата дека ваков човек може да има прогресивна улога во Украина е длабоко глупава.

Рускиот империјализам

Русија не е слаба земја доминирана од империјалистите. Далеку од тоа. Русија е регионална сила, чии политика може да се опише како империјалистичка. Вистинската причина за руската војна во Украина е обид за осигурање на сфери на влијание и национални безбедносни интереси на рускиот капитал.

Безнадежниот формалист може да приговара дека Русија не ги поседува сите карактеристики што ги опиша Ленин во познатата книга Империјализам како највисок степен на капитализмот. Можеби е така, но тоа воопшто не значи дека Русија не е империјалистичка. Одговорот на приговорот може да се најде во самата книга на Ленин.

Ленин ја опишува Русија како „земја која е многу назадна економски, каде современиот капиталистички империјализам е помешан, така да се каже, со посебно блиска мрежа на предкапиталистички односи.“ Но во исто време, тој ја смета царската Русија како една од петте водечки империјалистички нации. Ова е и покрај фактот што царската Русија беше економски назадна и некогаш не извезла копејка капитал.

Русија денес не е истата назадна, нерезвиена земја како што била пред 1917 г. Сега е развиена индустриска земја каде има голема концентрација на капитал, каде банкарскиот сектор (самиот високо централизиран) има голема улога во економијата.

Тоа не е изменето со фактот дека гасот и нафтата имаат клучна улога во руската економија. Повеќе, овие ресурси не се под контрола на странските мултинационални компании, но се во рацете на руските олигарси. Руската надворешна политика е во голема мера водена од потребата за осигурување на пазарите за своите енергенси (посебно Европа) и средства за да се испорачаат.

Точно е дека Русија не може да се смести на исто рамниште со САД. САД се уште светска доминантна империјалистичка сила неколку степени над неа. За споредба, Русија е мала или средна империјалистичка сила. Нејзината економија не е во рангот ниту на САД ни на европските империјалистички сили.

Но нема разумен човек што ќе негира дека Русија е регионална империјалистичка сила со амбиции кон централна Азија, Кавказот, Блискиот Исток, Источна Европа и Балканот.

Русија од Советскиот Сојуз го наследи нуклеарниот арсенал и последните години инвестираше во неговата модернизација, како и на армијата. Се рангира во петте најголеми воени потрошувачи на светот, а нејзината воена потрошувачка порасна за 30 отсто во последните години, а а трета земја во свет по воена потрошувачка како удел од БДП (4,3%).

Руската војна во Украина е реакционерна империјалистичка војна што не треба да се поддржи. Таа ќе има страшни негативни ефекти во Украина, Русија и интернационално. Поради овие причини ние се противиме на руската војна во Украина.

Оваа војна создава национална омраза помеѓу народите кои долго време беа обединети со блиски врски на братство, што понатаму ќе даде гориво на реакционерниот украински национализам на една страна и реакционерниот великоруски шовинизам на друга, ткаејќи монструзна поделба на работничката класа по национални, етнички и јазични линии.

Најголемата гаранција против националистичкиот отров е тој да руските работници заземат бескомпромисен став на пролетарски интернационализам, стоејќи цврсто против шовинистичкиот отров и против реакционерните политики на Путин, дома и во странство. Ставот заземен од руската секција на ИМТ е пример за истакнување.

Во нивната улога, додека се противиме на руската агресија, работниците на Украина мора да разберат дека нивната земја е бесрамно предадена од тие што се претставуваат како нивни пријатели и сојузници. Западните империјалисти се мршојадци кои намерно ги туркаат во војна, а потоа се повлекуваат и гледаат со скрстени раце како Украина тоне во крваво мочуриште. Додека ветуваат ограничена испорака на оружје, а не и војници се разбира, тоа е циничен обид да го одржуваат конфликтот со фрлање на руските сили во кал и при тоа со максимирање на жртвите од двете страни, како фачање на евтини пропагандни поени против Русија.

Говорот за санкции, воинствената реторика за „борба до крај“, а одбивање да се прати и војник да се бори за Украина, крокодилски солзи за патењето на украинскиот народ, итн, – сето ова не може да го скрие фактот дека Украина ја третираат како пион во нивната цинична игра на политика на моќ.

Украинци! Отворете ги очите и сфатете дека вашата земја е жртвувана пред крвавиот олтар на империјализмот! И сфатете дека вашиот единствен вистински пријател е светската работничка класа!

Последиците во светските односи

Војната во Украина ќе има длабоки последици во целиот свет. САД е глобално доминантна империјалистичка сила и најголема контрареволуционерна снага на планетата. Но сегашната криза ја изложи подлежечката слабост на американскиот империјализам.

Нејзината моќ постепено еродира со општата криза на светскиот капитализам, што се искажува како колосална нестабилност, војни и преврати, коишто црпат големи количини на крв и злато што не можат ни најбогатите нации на светот да ги поддржат.

Овој ужасен исход на воените окупации на Ирак и Авганистан на голо ја изложија слабоста за сите да ја видат. Ова беше еден од елементите што го натераа Путин да ја започне војната во Украина. Тој пресмета дека Американците нема да интервенираат со војска и тој не погреши во оваа проценка.

Но низа на порази во странските авантури, што беа разрушувачки скапи и ништо не решија, јавното мислење во САД немаше апетит за воена авантура. Рацете на Бајден беа целосно врзани.

Ова вешто е забележано и од Кина, којашто се појавива како моќен ривал на американскиот империјализам. Се конфронтираше со САД во многу делови од светот, а сега од страна на Вашингтон се смета за далеку поголема закана од Русија.

Кина не е веќе слаба, економски назадна, доминирана земја како што беше во 1949 г. Има моќна индустриска база и сега и цврста воена снага. Не ги прикрива своите намери кон Тајван, со кој повторно посакува да се обедини преку мирни преговори, но доколку тоа не е можно, таа може да го направи тоа со воени средства.

Украинската криза беше корисна лекција за Пекинг за границите на американската воена моќ. И иако не сака да ги провоцира своите трговски партнери на Западот со отворена поддршка на Русија – како на пример што апстинираше од гласање во Совето за безбедност при ООН – таа јасно стави на знаење дека ја обвинува САД за буткање на украинското членство во НАТО.

Кина јасно е дека има договор со Русија за ублажување на ефектите на санкциите (дополнителна причина зошто тие ќе пропаднат). Украинската криза недвосмислено ќе водат кон поблизок блок помеѓу кинескиот и рускиот империјализам во времето што доаѓа – развој што го плаши Вашингтон, како што ѓаволот се плаши од светата водичка.

Поделби помеѓи американскиот империјализам и неговите европски сојузници

Конфликтот во Украина помеѓу интересита на САД и тие на Русија на површина ги исфрлија и поделбите помеѓу Вашингтон и неговите европски сојузници, посебно Франција и Германија. Традиционално, француската буржоазија одржува некаков углед на одредена независност, со развој на свое нуклеарно оружје и грижа за своја сфера на влијание во Африка и на друго место. Во овој конфликт, Макрон се обиде да не зазема страни. Делумно тој беше мотивиран од претстојните претседателски избори. Но ставот на Париз и Берлин исто така се основа на економски интереси.

Европа е силно зависна (40 отсто) од увоз на гас од Русија. Ова е посебно случај со Германија, која што увезува 60 отсто од природниот гас од Русија, а исто има и важни инвестиции таму. Тоа е вистинската причина позади колебливоста на Германија да преземе чекори што би ја заостриле состојбата, а и колебливост за се спроведат санкции врз Русија.

Моментот кога сегашниот конфликт ќе заврши (на еден или друг начин, ќе мора) овие санкции, и многу други, тивко ќе се напуштат, бидејќи штетниот ефект врз европската економија – на прво место, Германија – би била преболна да се издржи. Покрај спротивните изјави, Германија не може да најде алтернативни извори за нафта и гас за одржливи цени.

Германија е империјалистичка сила сама по себе, а нејзината надворешна политика е диктирана од интересите на германскиот капитал, што не се подредуваат со тие на американскиот. Германскиот капитал ја контролира Европа низ механизмите на ЕУ. За 30 години тие имаа политика на проширување на влијанието врз Источна Европа и Балканот (и играа клучна улога за реакционерното растурање на Југославија) и нејзините странски трговски врски се поблиску до Кина.

Затоа што беше поразена во Втората светска војна, на Германија се наметнаа ограничувања колку може да ја развива воената сила. Германската владејачка класа секогаш беше претпазлива да не биде видена како има непосредна улога во странските империјалистички воени авантури, иако Германија е дел од НАТО. Колебањето се скрши неодамна. Германија, со министер за надворешни работи од редовите на Земелните, прати војска во Југославија ов 1990тите. Додека се противеше за инвазијата врз Ирак во 2003 година, таа испрати војска во Авганистан.

Сега, германскиот капитал под изговор со војната во Украина тргна со масивната програма за воено трошење. На крајот секоја империјалистичка сила има потреба да си ја усогласи економската моќ со соодветна воена моќ.

Секако, главниот непријател на американскиот империјализам не е Русија туку Кина и постои јасна политика кон Азија од страна на Вашингтон. Во овој конфликт, Кина се стави на страна на Русија. Во исто време кинеските интереси не се идентични со тие на Русија. Кинескиот империјализам ги брани интересите на кинеските капиталисти, каде е заштитата на нејзиниот извоз на пазарите на Западот. Поради таа причина, Кина не сака да се појави јавно како одговорна за постапките на Русија, иако ги поддржува.

Апсолутно не станува прашање за нова светска војна помеѓу САД и Русија, или помеѓу САД и Кина, делумно поради заканата од нуклеарна војна, но исто и поради одлучното противење на масите од таква војна. Капиталистите не водат војна за патриотизам, демократија или други милозвучни принципи. Тие водат војна за профит, за освојување на странски пазари, извори за суровини (нафта) и проширување на сферата на влијание.

Но нуклеарна војна би значела вземно уништување. Тие имаат и скроено израз на англиски за тоа MAD (лудо, од mutually assured destruction). Дека таква војна не е од интерес за банкарите и капиталистите е јасно само по себе.

Економските последици

Друг важен аспект на прашањето е влијанието на војната во Украина и Западните санкции кон Русија на светската економија.

Веќе при крајот на 2019 година светската економија се движеше кон нова криза. Како што се враќаме во некоја нормалност по шокот на пандемијата, и ситуацијата е екстремно кршлива.  Ретко која земја се опорави на ниво на производството пред пандемијата. Светската економија е избраздена со многу контрадикции. Било каков шок може да ја турне во рецесија.

Кризата во Украина веќе доведе до силен скок на цените на енергенсите, а можеби ќе се влошат. Тоа подава притисок за инфлација на светската економија и на другите фактори што работат кон перспектива на стагфлација, односно на економска стагнеција во комбинација со повисоки цени. Некои буржоаски економисти пресметаа дека конфликтот ќе сруши 0,5 отсто од БДП во Еврозоната и Британија во 2023 и 2024 година. И тоа во време кога прогнозата за раст е доста загрижувачка.

Состојбата може да се влоши брзо. Санкциите веќе удираат по руската економија. Последните извештаи велат дека има остар пад на вредноста на рубљата, што ја принуди централната банка на покачување на каматната стапка. Има големо зголемување на инфлацијата и маса на потресени луѓе ги повлекуваат своите пари од банките. Берзата во Москва исто така се затвори.

Овие резултати се поздравени со возхит од Западните коментатори, кои го игнорираат фактот дека нивните бези исто регистрираат загуби, а цените вртоглаво растат. Сепак, брзите ефекти врз Русија наскоро ќе попуштат, а нешто како рамнотежа и ќе се воспостави. Истото не може да се каже за светската економија.

Санкциите се меч со две острици. Убедени сме дека Русија ќе се одмазди за санкциите. Ќе се закани со отсекување на снабдувањето со гас за Европа, а Медведев најави и закана за експропријација на Западните интереси во Русија.

Ставот на работничкото движење

Војната ги става сите тенденции на работничкото движење на тест, а како што може и да се очекува, реформистите и социјал демократите поитаа да се приклучат на својата владејачка класа, и постанаа најсилни бранители на санкциите врз Русија. Левите реформисти на Западот се поделија во два табора: некои отворено се приклучија на владејачката класа, под слоганот „подалеку од Украина“; други потпаднаа под импотетен пацифизам, со повик за враќање на митското владеење на „меѓународното право“ и со надеж дека „дипломатијата“ ќе ја спречи војната.

Во Русија, лидерите на Комунистичката партија, како што може да се очекува, капитулираа на нивната владејачка класа и целосно ја поддржа Путиновата империјалистичка интервенција. Другите од левицата застанаа позади либералите, претставувајќи друга секција на владејачката класа.

Ставот на револуционерните марксисти треба да е јасен: принципиелен став базиран на класен интерес на линијата дека „главниот непријател на работничката класа е дома“. Нема никаква доверба во НАТО или Западните империјалистички гангстери, а посебно е точно за работниците и  социјалистите на Западот.

Задачата за борба со реакционерната банда на Кремљ е само задача на руската работничка класа. Задачата на револуционерите на Западот е борба против сопствената буржоазија, против НАТО и против амриканскиот империјализа, – најконтрареволуцонерната сила на планетата.

Не може да дадеме поддршка на било која страна во оваа војна, затоа што е реакционерна војна на обете страни. Во крајна анализа, тоа е конфликт помеѓу две групи на империјалисти. Не ги поддржуваме ни едните ни другите. Народот на сиромашната крвава Украина е жртва на овј конфликт, кои тие не го создадоа и не го посакуваат.

Единствената алтернатива на овој карневал на реакционерство и страдање во војна за украинските работници и младина е политика на класно единство против украинските олигарси, како и против империјализмот на САД и Русија. Националното прашање во Украина е екстремно сложено и секој обид да се реши на основа на национализам *било тој да е украински или проруски) сигурно ќе резултира со распад на земјата, етничко чистење и граѓанска војна, како што веќе видовме.

Конечно, капитализмот, во епоха на сенилен пад, значи војна и економска криза. Единствениот излез од овој хорор е работничката класа да ја зеде власта, во една по една земја, и да го исчисти скапаниот систем. За тоа е потребно револуционерно лидерство – такво коешто се основа на принципите на социјалистичкаиот интернационализам. Најитна задача на денот затоа е внимателна работа при градењето на силите на марксизмот, во градење на Интернационалната марксистичка тенденција.

Лондон, 28 февруари 2022 година

The Ukrainian war: an internationalist class position – IMT Statement